ચંદ્રયાન-3વિશેની સંપૂર્ણ વિગત અહી જાણો

ચંદ્રયાન 3: અત્યાર સુધી માત્ર ત્રણ દેશો જ ચંદ્ર પર ઉતરી શક્યા હતા. જેમાં અમેરિકા, રશિયા અને ચીનનો સમાવેશ થાય છે.

ચંદ્રયાન 3 નું પ્રક્ષેપણ: ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા (ISRO) એ માહિતી આપી છે કે તેમનું મિશન ચંદ્રયાન-3 14 જુલાઈના રોજ આંધ્રપ્રદેશના શ્રીહરિકોટાથી લોન્ચ કરવામાં આવશે. આ મિશન 14 જુલાઈએ બપોરે 2.35 કલાકે લોન્ચ થશે. ISROનું નવું હેવી-લિફ્ટ લોન્ચ વ્હીકલ, LM-3, ચંદ્ર મિશન હાથ ધરશે.

ચંદ્રયાન-3 નો ઉદ્દેશ્ય

ચંદ્રયાન-3 એ ચંદ્રયાન-2નું અનુગામી છે. તેનો ઉદ્દેશ લેન્ડર અને રોવર સાથે ચંદ્રની મીઠી જમીન પર ઉતરાણ કરવાની ક્ષમતા દર્શાવવાનો છે. ચંદ્રયાન-2 મિશન 6 સપ્ટેમ્બર 2019 ના રોજ સમાપ્ત થયું. અત્યાર સુધી માત્ર ત્રણ દેશો જ ચંદ્ર પર ઉતરી શકે છે જેમાં અમેરિકા, રશિયા અને ચીનનો સમાવેશ થાય છે.

સૌથી શક્તિશાળી રોકેટ લોન્ચ

LM-3, એટલે કે લોન્ચ વ્હીકલ માર્ક-III, ISRO દ્વારા વિકસિત એક મધ્યમ-લિફ્ટ પ્રક્ષેપણ વાહન છે અને તે ISROનું સૌથી શક્તિશાળી રોકેટ છે. આનો ઉપયોગ ચંદ્રયાન-3 મિશન લોન્ચ કરવા માટે કરવામાં આવશે. આ વાહન 43.5 મીટર લાંબુ છે અને તેનો વ્યાસ 4 મીટર છે. તે પૃથ્વીની નીચી ભ્રમણકક્ષામાં 8,000 કિલોગ્રામ સુધીનો પેલોડ વહન કરી શકે છે. તેની પાસે જીઓસ્ટેશનરી ટ્રાન્સફર ઓર્બિટમાં લગભગ 4,000 કિલોગ્રામ પેલોડ વહન કરવાની ક્ષમતા છે.

તેનો ક્રાયોજેનિક ઉપલા તબક્કો CE-20 દ્વારા સંચાલિત છે, જે ISROના જ્ઞાન માટે ભારતનું સૌથી મોટું ક્રાયોજેનિક એન્જિન છે. તે ટેકઓફ માટે જરૂરી થ્રસ્ટ પ્રદાન કરવા માટે બે S200 રોકેટ બૂસ્ટરનો પણ ઉપયોગ કરશે. કોર સ્ટેજ બે L110 લિક્વિડ સ્ટેજ ડેવલપમેન્ટ રોકેટ દ્વારા સંચાલિત થશે.

હું ક્યારે અને કેવી રીતે લાઈવ જોઈ શકું?

LVM3-M4 અને ચંદ્રયાન-3નું પ્રક્ષેપણ સફળતાપૂર્વક પૂર્ણ થયું છે. જે લોકો સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરની લોન્ચ વ્યુ ગેલેરીમાંથી પ્રક્ષેપણને લાઈવ જોવા ઈચ્છે છે તેઓ ivg.shar.gov.in પર પોતાની નોંધણી કરાવી શકે છે.

ચંદ્રયાન મિશનની સફળતા માટે નવા સાધનો વિકસાવવામાં આવ્યા છે.

આ મિશન માટે ઘણા અલ્ગોરિધમિક સુધારાઓ કરવામાં આવ્યા છે. ચંદ્રયાન-3ની લેન્ડિંગ સાઇટને ‘ડાર્ક સાઇડ ઓફ મૂન’ કહેવામાં આવે છે કારણ કે આ ભાગ પૃથ્વી પરથી દેખાતો નથી.

14 જુલાઈના રોજ લોન્ચ થયા પછી, તમામ પગલાં પૂર્ણ કરવામાં લગભગ 40-45 દિવસ લાગશે. ચંદ્રયાન-3 આ વખતે ઓર્બિટર છોડશે નહીં. સ્વદેશી પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ હાલમાં કાર્યરત છે. તે લેન્ડર અને રોવરને ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં લઈ જશે. ત્યારપછી તે 100 કિમી વ્યાસની ગોળાકાર ભ્રમણકક્ષામાં ચંદ્રની આસપાસ ફરશે. તેનું વજન 2145.01 કિગ્રા હશે, જેમાંથી 1696.39 કિગ્રા ઇંધણ હશે. આનો અર્થ એ થયો કે મોડ્યુલનું વાસ્તવિક વજન 448.62 કિગ્રા હશે.

ચંદ્રયાન ૩ ની ખાસિયત

જો લેન્ડિંગ દરમિયાન કોઈ સમસ્યા સર્જાય તો ચંદ્રયાન-3ની લેન્ડિંગ સાઇટ બદલી શકાય છે. ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થાએ ચંદ્રયાન-3ના ઉતરાણ માટે 4 KM X 2.5 KMનો લક્ષ્યાંક વિસ્તાર નક્કી કર્યો છે. ઈસરોએ કહ્યું, “અમે ચંદ્રયાનના ઉતરાણ માટે દક્ષિણ ધ્રુવની નજીકના એક ચોરસને નિશાન બનાવીશું. લેન્ડિંગ દરમિયાન જો કોઈ અણધારી સમસ્યા ઊભી થાય તો ચંદ્રયાન તેની નજીક ઉતરી શકે છે. આ કરવા અને ક્ષમતા પ્રદાન કરવા પર વધુ ભાર આપવામાં આવ્યો છે. આ વખતે ચંદ્રયાન-3 ચોક્કસપણે ચંદ્ર પર ઉતરશે.”